نمایشنامه ها
بنام خدا
نمایشنامه
هرگز کسی اینگونه فجیح
به کشتن خویش بر نخواست که من به زندگی نشسته ام ...
نوشته: سیــد اميـــر رستــــگار
{ برهوتي در حاشيه شهركه لبريز است از قابهاي حلبي آويزان، پل قطار كه از روي سر صحنه ميگذرد و.... يك ضريح شبيه قطره باران كه پارچه ها و بند هاي رنگي به آن گره زده شده است و چند شمع روشن ...تپه اي از آشغال يك سر پناه شبيه كپر ي فلزي و يك سكو در پس زمينه }
داوود: (سراز آشغالها بيرون ميكشد وفرياد ميكشد ديوانه وار) من كشتمش آره من، با اين دستها ، با اين چشمها ، بارون و من كشتم با اين دل هرزه هرزه گرد ... )رو به آسمان( آهاي تو چرا دست از سر آسمون بر نمي داري اين همه تابيدي چه گهي خوردي ها؟ چرا نميري گروتو گم كني تا هوا ابري شه اونوقت يه جرقه كافيه تا خشتك آسمون پاره شه و بارون بباره ... (( به سمت كپر ميدود و سيبي را گاز ميزند،)) امروز چهل روزه هيچي نخوردم چهل روزه؟ نه سه روزه . شايدم دو روزه؟!!! ((چوبخطهاي روي چپر را ميشمارد)) 1، 2، 3،...6 ((چوبخطي ديگر ميكشد)) اينم هفت ... الان هفت ساله كه اينجام بخاطر يه گناه ،يه گناه بزرگ .... واي من چقدر كثيفم ( خودش را ميخواراند ) يعني بارون منو ميبخشه؟ آره بايد ببخشه اون منو ميبخشه و تميزم ميكنه اون ميباره . بايد بباره (( نورها فيد ميشود ))
((طوبي زني با لباسهاي مردگونه سبيل قيطوني ساختگي در گوشه اي مشغول تاس ريختن ... دوباره جمع ميكند و باز ميريزد چند بار تكرار ميكند ، دوباره نورها فيد ميشود باآمدن نور داوود پشت ضريح موسيقي شبيه ورد با ضرباهنگي تند .. طوبا زني با لبا سها و چهره اي مرد گونه. در گوشه اي نشسته و سيگار ميكشد ...صداي قطار داوود ترسيده در پشت آشغالها پنهان ميشود))
طوبي: ( صداي قطار نزديك شده، طوبي به سمت ريل ميدود) آهاي آدماي خوشبخت سلام .... سلام مسافرا، سلام ....خوشگلا اعيونا سلام سلام ... كثافتا ...آشغالها اميدوارم همتون بميرين. توي جهنم ميبينمتون ( قطار رد ميشود) مسافراي احمق ، خيكهاي نجسي كه حال خدا رو هم بهم ميزنن .... مرداي شكم گنده بي خاصيت . ( به سمت آتش برميگردد) پفيوزهايي كه توي زندگي غير عياشي و دزدي و آرق چيز ديگه اي بلد نيستن خانم ددري هايي كه عشقشون قر دادن و رختخوابه .... حالم ازتون به هم ميخوره . ... پس اين مرد كجاست؟ حلبي ؟ آهاي حلبي؟ ( صدايي از پشت يكي از حلبي ها داوود را بيرون ميكشد باكتك)
طوبي: اي ولد چموش اينجا قايم شدي؟!!! ( نگاهش ميكند) هيچ عوض نشدي پيرمرد، عين هفت سال پيشت
داوود: چته؟ چكار داري؟
طوبي: از چي فرار ميكني؟
داوود: به تو چه ،دنبال چي ميگردي؟
طوبي: دنبال يه آدم
داوود: آدم؟
طوبي: ميخوام واسم يه كاري بكنه
داوود: چكار؟
طوبي: ميخوام از خدا بخواهد تا منو ببخشه
داوود: آها پس تو يه دخيل بندي؟
طوبي: آره يه دخيل بندم اومدم حاجت بگيرم مردم ميگن يه نفر اينجاست كه حاجت ميده... درسته؟ يه پيامبر
داوود: اگه اومدي دخيل ببندي ببند و برو
طوبي: دخيل ؟ بستم هفت ساله اما اين بتكده تو بي بخواره از حاجت خبري نيست
داوود: دلت صاف باشه نذرت اداست بارون نميزاره كسي دست خالي از ضريحش برگرده
طوبي: ا... پس اين ضريح بارونه تو كي هستي پيامبر بارون؟
داوود: من خادمشم... خادم بارون... تو كي هستي؟
طوبي: عزرائيل .
داوود: عزرائيل؟ با من چكار داري؟
طوبي: عزرائيل با آدما چكاري داره؟
داوود: اومدي جونمو بگيري؟
طوبي: آره...هم جونتو هم ضريح بارونتو اومدم خراب كنم هر چي رو كه تو اين چند ساله ساختي
داوود : داوود حو.صله اين ادا اطوارارو نداره .... هررررري
طوبي: داوود، داوود خله، ديوونه اي كه ادعاي پيامبري ميكنه ، پير مرد شارلاتاني كه بخاطر دروغهاي احمقانه اش از شهر بيرو نش كردن .... هنوزم آرزو داري اين آدما رنگ خدا رو بگيرن ؟ ... هنوزم واسشون دعا ميكني؟
داوود : طوق به پاي استخوني ميزني بگو از من چي ميخواهي ؟
طوبي: اعتراف ميخوام اعتراف كني .... گناهاتو ظلمي كه در حق منو بارون كردي
داوود : بارون؟!!!!
طوبي: آره.... حالامنوشناختي ؟ نگام كن
داوود : نه نميشناسمت
طوبي: دروغ ميگي مث سگ خوب نگام كن نگاه كن
داوود : تو ابليسي شيطان ( به سمت ضريح ميدود)شيطان ...شيطان
طوبي: اوه چقدر اين كلمه رو دوست دارم .... شيطان ، مي دونستي اونم رانده شده است ؟ مث تو ... ميدوني چرا ؟ چون غرور داشت فكر ميكرد بيشتر از همه حاليشه
داوود: ( ورد ميخواند سرش را ميچرخاند و فوت ميكند) بستم بستم بستم ....بستم
طوبي: اون آرزو داشت جاي خدا رو بگيرهبه خاطر همين هم رانده شد مث تو... تو هم رانده شده اي از شهر....
داوود: بستم بستم بستم ...بستم
طوبي: تو هم فكر ميكني از همه بيشتر ميفهمي واسه همين اومدي اينجا و داري با چار تيكه حلبي درد دل ميكني
داوود: بس كن مار زبون مگه نگفتي اومدي بكشيم خوب معطل چي هستي بكش ، بكش راحتم كن
طوبي: نه عزيزم نه به اين راحتي بايد بهم التماس كني به پام بيافتي
داوود: ديونه تنهايي گلوتو گرفته و داره خفه ات ميكنه برو خدا روزيتو جاي ديگه بده
طوبي: پس نميخواهي قبول كني ؟ هفت سال پيش همينجا يادت اومد؟
داوود: ازاينجا برو اين همه آدم تو اين شهر هستن برو سراغ يكي ديگه
طوبي: سراغ اوناهم ميرم اما قبل از اونا نوبت توئه بايد بگي...
داوود: اي خدا به تقاص كدوم گناه منو گرفتار اين بنده حقيرت كردي
طوبي: به تقاص من . طوبي. نگاه به لباس مردونم نكن همش دروغه يادت اومد ؟ گناه تو منم
داوود: نه ، نه، نميشناسمت نميشناسمش نميشناسم ...نه نه
طوبي : (وحشيانه به او حمله ميكند پايش را روي سر داوود فشار ميدهد) حرومزاده دروغگو ... مي تونم مغزتو زير پام مث يه تيكه گه له كنم ... بگو... بگو تا نكشتمت بگو...
داوود: طوبي ، طوبي، طوبي، طوبي.... ( فرار ميكند )
طوبي: خوبه... پس منو يادت اومد
داوود: از وقتي صداتو شنيدم فهميدم پشت اون نقاب زشت مردونه چهره طوبي يك زن فاحشه است
طوبي: فاحشه؟!!! آره خوب همه چي يادت مونده
داوود: واسه چي اومدي اينجا؟
طوبي: خودت هميشه ميگفتي بين فاحشه و پيامبر يه ارتباطي هست ، پيامبر واقعي كسيه كه فاحشه رو قديسه كنه
داوود: اون صحبت 7 سال پيشه نه الان
طوبي: چرا ؟ مگه توديگه پيامبر نيسني؟
داوود: از اينجا برو پتياره ... نخواه بعد از اين همه سال سختي بلغزم
طوبي: (ميخندد) آهاي مردم بياين و ببينين اين داووده خوب تماشاش كنين هنوزم با اولين نگاه وسوسه ميشه و چار بندش شروع به لرزيدن ميكنه پس كو اون باروني كه تو ازش دم ميزني كجاست اون خداي قادر و مهربون تو ... هفت سال خودتو اينجا زندوني كردي كه چي؟ كه تا چشمت به يك زن ميافته بلغزي
داوود: ( دوباره به سمت ضريح مي دود و استغفار ميطلبد) توبه توبه توبه( توبه اش به .طوبي تبديل ميشودو به گريه مي افتد)
طوبي: توبه از چي ؟ تو كه هنوز گناهي نكردي اول گناه بعدا توبه.... بعدش هم متوني مث يه آشغال از اينجا بيرونم كني داوود: چرا دست از سرم بر نمي داري؟ تازه داشت يادم ميرفت چه بلايي سرم آوردي .. توشيطاني ... اين يه امتحانه خدا ميخواد منو امتحان كنه ... ايمان من در مقابل وسوسه تو
طوبي: امتحان ؟كدوم امتحان؟ ما هنوز يه كار ناتموم داريم كه بايد تمومش كنيم باهم
داوود: منظورت چيه؟
طوبي: هيچ چي مث اين شيطان و خوشحال نميكنه كه عيش يك پيامبر و ببينه( آغوش ميگشايد) معطل چي هستي؟ شروع كن. زودباش
داوود: ( به سمت قطار ميدود) نگر دار نگردار .... نگردار خواهش ميكنم نگردار ( قطار رد ميشود)
طوبي: ميبيني،شيطان من قوي تر از خداي توئه حلبي.... هيچ راهي نداري غير اينكه قبول كني
داوود: (چوبي در دست ميگيرد) ميتونم با زور از اينجا بيرو نت كنم _ مجبورم نكن
طوبي: تو يك بار اين كارو كردي اما ديگه نميكني
داوود: اگه لازم باشه ميكنم مطمئن باش
طوبي: داوود. من نيومدم اينجا كه برگردم اين معامله دو راه حل بيشتر نداره يا قبولم كني يا بكشيم .
داوود: نميتونم ..((به گريه ميافتدچوب از دستش ميافتد))
طوبي: مجبورت ميكنم مث سگ روي ايمانت بشاشي و خاكش كني
داوود: من خسته ام ، پير شدم ديگه طاقت عذاب ندارم
طوبي: (با طعنه) معلومه واسه همين اينجا نشستي و ورد ميخوني ... كه اون كثافتا بهت ايمان بيارن ؟ بدبخت تو به كساني خوبي ميكني كه حتي از شنيدن اسمشون هم فراري هستي حتي جرات نداري جلو شون وايسي و بهشون بگي تو داوودي داود پيامبر.... از چي ميترسي اين مردم اصلا نميشناسنت ، نميدونن زنده اي يا مرده حتي براشون مهم نيستي ، ... چرا نفرينشون نميكني؟ از خدا بخواه كه عذابشون و زياد كنه.... نفرينشون كن
داوود: نميتونم
طوبي: چرا .... شايد منتظر وحي هستي ؟ ( ساز را بر ميدارد و مينوازد) بيا اينم وحي... ميشنوي ؟
داوود: بعد از اينهمه سال مث بختك رو سرم خراب شدي كه گذشته اي سياه و ياد من بياري ، غم بي وفايي مردمي كه كور دلي تا مغز استخو نشون نفوذ كرده اومدي بگي كه چرا كينه اين مردم و به دل ندارم زهر تيز دربدري رو تو آئينه دلم ور انداز كنم بهشون پشت كنم .... نه من نميتونم
طوبي: چرا؟
داوود: اونا هنوزم به من ايمان دارن ( به سمت ضريح مي دود) به اينها نگاه كن ( دستمالها را ميگيرد) او نا هنوزم مي آن پيش من
طوبي: اما اونا تو رو از خودشون روندن خودت گفتي ، كتكت زدن،خونه اتو به آتيش كشيدن، بهت فحش دادن، ديوونه ديوونه ديوونه از شهر بيرونت كردن بس نيست؟
داوود: اونا فقط شك كردن شك حق اوناست ، قدم اول ايمانشونه
طوبي: اين مردمي كه من ميشناسم به هيچي ايمان ندارن همشون تا خرخره تو لجن و گناه غرقن ... درست مث خود من
داوود: تواز همه متنفري و ميخواهي تاوان همه بدبختيهاتو از من بگيري
طوبي: شايد
داوود: چرا؟
طوبي: چون تو پيامبرشوني مگه نيستي؟
داوود: همه آدما پيامبرن من فقط حرفاي بارون به مردم ميزنم
طوبي: اما من نيستم ... من براي نفرت بوجود اومدم
داوود: اشتباه ميكني
طوبي: من ميتونم بدي كنم ( گلويش را مي گيرد) مي بيني ميتونم گلوتو بگيرم و خفه ات كنم
داوود: ولي نميكني؟
طوبي: ميتونم دست و پاتو ببندم و زير مشت و لگد لهت كنم پير مرد مردني
داوود : نميكني
طوبي : ميتونم ميون اين حلبي ها آتيشت بزنم و هيچكس خبر دار نشه ( حلبي آويزان را در دست ميگيرد به طرف داوود)فقط كافيه اينو بكشم و خون كثيفت فواره بزنه
داوود : دروغگويي بزرگترين عيب آدمهاست
طوبي: من دروغ ميگم چون لذت ميبرم
داوود: هيچكس از بدي لذت نميبره
طوبي: ( به داوود سيلي ميزند) ديدي من لذت ميبرم
داوود: ( ميخندد) منم لذت ميبرم ( سيليهاي تكرار ميشود هر دو ميخندند)
طوبي: حاضرم شرط ببندم كه تو يه حرومزاده اي
داوود: مطمئنم اشتباه ميكني
طوبي: (چند تاس از جيب در آورده)شرط مي بندي, كم تو زياد من (قاب مي ريزد) ديدي گفتم تويه حرومزاده اي(هر دو مي خندند ديوانه وار)
طوبي: هي حلبي... تو از من بدت مي آد؟
داوود: نه
طوبي: من به تو سيلي زدم
داوود: مردمم زدن, اما مهم نيست
طوبي: من بهت گفتم حرومزاده
داوود: اونا هم گفتن
طوبي: (عصباني)تو حق نداري منو با اونا مقايسه كني...من از اونا لجن ترم , خيلي بيشتر
داوود: تو مي خواي با كي بجنگي؟ با خودت ...با خدا... بامن كه پيامبرشم بدبخت فقط كافيه بين دوتا انگشتش مث يه سوسك لهت كنه
طوبي: اون فقط مي تونه نفرين كنه , فقط همين ,ميگي نه بهش ميگي نه, بهش بگو محكم بزنه تو گوش من , يا تف كنه روي صورتم , من هر كاري بخوام ميتونم بكنم
داوود: اگه خدا نخواد تو هيچ كاري نمي توني بكني
طوبي: اتفاقا" اون خودش ميخواد كه ما هر گهي توي اين دنيا خواستيم بخوريم , ميخواي از خودش بپرسيم ... (رو به آسمان) تو راضي نيستي كه من زمينتو به گند بكشم ؟ اگه راضي نيستي جلوي منو بگير، من ميخوام اين پير مردو بكشم و بعد برم ميون مردم مث يه زالو خونشون و بمكم ( رو به داوود ) شايدم برم و به همه بگم كه زير اين حلبيها چيه كه ميان وبهش دخيل مي بندن تا حاجت بگيرن... مي بيني اون راضيه
داوود: وقتي خدا ساكته ميشه همه چيز رو بهش نسبت داد
طوبي: (رو به آسمان )شنيدي؟ اين پيرمرد چلغوز ميگه تو ناراضي هستي , خب هنوزهم دير نشده ميتوني جلوي منو بگيري,فقط كافيه يه تيكه سنگ از آسمون بياد و بخوره تو مغز من, اون وقت همه چي تمومه
داوود: بي مروت
طوبي: مروت؟ دير يادت اومد خيلي دير، بايد اون روزي يادت مياومد كه منو با زور از اينجا بيرونم كردي نترس خوب تو آينه خاطراتت ور اندازم وقتيكه زل زدي توي چشام و بهم گفتي كه ايمان بيارم ، به تو ، به بارون ...وقتي كه ازم خواستي زنت شم گفتي پاكم ميكني همونطور كه مسيح مريمو قديسه كردگفتي توي اين دنيا خودت هستي يه ساز و يه بارون ... يه آدم آس و پاس كه سقفش آسمون خداست و فرشش خاك زمين گفتي ساز ميزنم و آواز ميخونم ، منم قبول كردم تا زنت شم همدمت اما نميدونستم آتيش هوس كه خاموش شه من ميشم قاتل بارون و تو خادم و پرده دار اون ... بارون و تو كشتي نه من
داوود: بارون بارون
طوبي: توي اون شب ، فانوس چشات روشن ، ساز ميزدي و آواز ميخوندي
داوود: بارون بارون
داوود: وقتي كه هوا ابر شدو بارون اومد تند شد و خيسمون كرد ...سيل شد و آوارمون كرد
داوود: بارون بارون بارون
طوبي: تو داشتي بارون و چال ميكردي زير اين حلبيها ميون اين آشغالها
داوود: بارون بارون بارون
طوبي: هنوزم هم بارون مي اومد ايندفعه از چشماي تو اشك ميريختي مث ابر بهار
داوود: بارون بارون ( اشك ميريزد) (داود تشت آب را ر وي سرش خالي ميكند ،هنوز ضجه ميزند)
طوبي: آواز ميخوندي و گريه ميكردي از غزلهاي يادگار بارون لجن قصه عشقتو به چار تا تيكه حلب فروختي ؟
(داوود اشك ميريزد) توكه فقط بارونو دوست داشتي گه خوردي بهش خيانت كردي
داوود: تو گفتي، تو خواستي، من فريب خورده دست توام شيطان
طوبي: اما تو بودي كه دست و دلت لرزيد و منو از اينجا بيرون كردي تازه داشتم معني زندگي رو ميفهميدم ...ولي اينو بدون حلبي آبي كه ريخت ريخته ديگه نميشه جمعش كرد... مث دل من ، مث بارون تو ... اما تو هنوزم منتظري تا اون برگرده
داوود: تا ابد
طوبي: بارون ديگه برنميگرده اون نه الياسه نه خضر نبي اون اينجاست همينجا
داوود: نه اون برميگرده بايد برگرده من فقط به اميد برگشت بارونه كه نفس ميكشم
طوبي: بارون منو تو ئيم داوود اگه بخواهيم فقط كافيه هوامون ابري شه اونوقت مي باره
داوود: هيچي نميتونه جاي بارون و پركنه
طوبي: من ميتونم صداي بارون تقليد كنم صداي ريزش بارون ... گوش كن (روي حلبي ميزند) ميشنوي اين صداي بارونه
داوود: نه به اون زيبايي
طوبي: اين صداي بارونه
داوود: نه به اون پاكي
طوبي: اين صداي بارونه ... ميشنوي
داوود: بس كن زن ... بارون اينقدر پاك و مقدسه كه مردم ميآن و بهش دخيل ميبندن تا حاجت بگيرن ... اما تو چي؟از همون راهي كه اومدي برگرد
طوبي: كجا برگردم ميون لجن آبادي كه مردم شهر واسم ساختن من ميخوام بهت ايمان بيارم
داوود: نميتوني ، تو يه هرزه اي
طوبي: تو ميتوني يه هرزه رو پاك كني ...
داود: نميشه
طوبي: چرا ؟
داوود: تو عادت كردي به بدي به گناه به فساد
طوبي: شرط ميبندي؟
داوود: نه
طوبي: ( به سمت دلو آب ميرود، خودش را در آب نگاه ميكند) طوبي زني آواره زني كه حالا مرد شده مث خودشون كثيف و نامرد ( صورتش را ميشورد) مي دوني چرا به هيبت مردونه در اومدم ... گفتم مرد ميشم تا بعد از داوود نگاه هيچ مردي به هوس دنبالم نباشه ...حالام صورتمو ميشورم تا فقط داوود روي طوبي رو ببينه ... ببينه كه چطور چله نشينش شدم و به ضريح عشقش دخيل بستم ... كج رفتي داوود كج رفتي هفت سال زمان كمي نيست
داوود: تو احمق ترين آدمي هستي كه تا به حال ديدم .... تو ميخواهي خوب شي؟ ... پيش من ؟.... مني كه تا خر خره تو لجنو گناهم بدبخت ...مني كه توي اين بيغوله خدا رو ميفروشم ... ميدوني چند؟ مفت ...فكر ميكني مردم بيرونم كردن كتكم زدن خونمو به آتيش كشيدن؟ نه نه نه من خودم روي برگشتن ندارم من ميترسم از تو از اونا از همه آدمايي كه با نگاهشون بهم ميخندن و مسخره ام ميكنن مي بيني من هنوز پست ترين گناهو مي پرستم دروغو
طوبي: نگران چي هستي ؟ جهنم اينقدر بزرگ هست كه براي هر دوي ما جاداشته باشه
داوود: نه .... بعضي ها ايمان دارن ... اونا خوب ميدنن كه اگه خدا بخواد ميتونه ببخشه به اينا نگاه كن (اشاره به ضريح) اونا هنوز ايمان دارن
طوبي: هيچكي به ضريح تو ايمان نداره اين پارچه ها ثمره هفت سال عشق طوبي ست به داوود
داوود: اين دروغه ... بگو كه دروغه، بگو كه مردم ميآن اينجا... بگو طوبي
طوبي: ضريح تو فقط يه عاشق داره اونم منم
داوود: بارون مرده مگه نه؟ خودت گفتي اون مرده و ديگه بر نميگرده پس چرا مي آيي اينجا
طوبي: هفت سال صبر كردم تا شايد بارون گره هاي دخيلمو باز كنه اما نشد حالا خودم اومدم تا بازشون كنم ميخوام ايمان بيارم به تو به بارون مطمئنم پاي اين ضريح ميشه تو به كرد ( ميگريدو ميلرزد) اينجا چقدر سرده آهاي مرد آتيش نداري
داوود: چرا ( حلبي را برداشته آتش ميسازد)
طوبي: آتيش... آتيش بهترين حالي كه خدا به بنده ها ي بد و گناه كارش ميده آتيش....
داوود: ميخواهي چطوري نشون بدي؟
طوبي: چي رو ؟
داوود: توبه تو
طوبي: هرچي توبگي
داوود: قاضي كيه؟
داوود: خود تو ، اعتراف ميكني مگه نه؟
داوود: ميخواهي چي رو ثابت كني؟
طوبي: نميدونم ... داوود عشق چه شكليه؟
داوود: شكل اين حلبي ها ....
طوبي: مادرم ميگفت عشق شبيه يه كلاغه ميآدو تا بخواهي بجنبي مي دزده و فرار ميكنه داوود ميخوام زنت شم
داوود: سگ چشات يه بار پاچمو گرفته هنوز دارم تاوان همون وپس ميدم داوود دل نداره دلشو همون كلاغها دزديدن و فرار كردن آره داوود مرده ...همدم من اين خاك سرده و حلب پاره هاي اين حلبي آباد ...
طوبي: ميخوام توبه كنم از همه چي
داوود: نمبتوني
طوبي: چرا؟
داوود: تو زني ضعيفي نميشه
طوبي: اگه تو بخواهي ميشه
داوود: اين يه كار مردونست
طوبي: منم مردم نيستم؟
داوود: نه نيستي تازه داوود هم نتونسته
طوبي: داوود نخواسته
داوود: تو چي ؟ تو ميخواهي ، ميخواهي خودتو به كشتن بدي خودتو حلق آويز كني ...آره همينو ميخواهي؟
طوبي: اگه تو بخواهي همه چي درست ميشه
داوود: دنبال چي ميگردي بارون ؟ نمي باره
طوبي: مي باره اگه من بخوام اگه تو بخواهي
داوود: بايد آويزون شي از يه صليب ميتوني
طوبي: چرا صليب ؟
داوود: نمي دونم شايد چون من اينطوري توبه ميكنم
طوبي: باشه ولي صليب از كجا؟
داوود: من دارم ...( صليبي بيرون ميآورد) اينم صليب ... بايد روزه بگيري چله بشيني چهل روز تموم نميتوني سخته
طوبي: ميتونم
داوود: از آب خبري نيست فقط روزي يه ليوان آب نميشه ميمري
طوبي: ميتونم
داوود: خيله خوب خودت خواستي يادت باشه ( نورها فيد ميشود زماني گذشته طوبي مصلوب داوود در گوشهاي ساز ميزند )
داوود: طوبي، طوبي آب ميخوري
طوبي: نه
داوود: ميخواهي دستاتو باز كنم ؟
طوبي: نه
داوود: تا كي ميخواهي اونجا بموني ؟
طوبي: تا هر وقت خودش خواست اگه تو به ام قبول شه دستام باز ميشه مث گره هاي دخيلم اما تو حق نداري بازش كني
داوود: آره باز ميشه تو كه گناهي نكردي بارونو من كشتم
(دوباره نور ها فيد ميشودداوود در گوشه اي خوابيده طوبي باز هم مصلوب)
طوبي: داوود، داوود
داوود: ها مي خواهي بيارمت پائين؟
طوبي: هوا ابريه ميخواد بارون بباره
داوود: ابر؟ خيالاتي شدي ابر كجا بوده ؟تو حالت خوب نيست رنگت پريده گرسنگي امونتو بريده بزار برات آب بيارم
طوبي: داوود برام ساز ميزني ؟
داوود: اين ساز كوك نيست ...بيا پائين تو به ات قبوله بيا پائين طوبي به خاطر من
طوبي: ميشنوي اين صداي ساز داووده
داوود: نه اين صداي ساز من نيست
طوبي: برام بخون داوود وقتي ميخوني بارون مياد
داوود: داوود ديگه نميخونه
طوبي: بخون
داوود: داوود خله ديگه نميخونه هيچوقت حتي واسه بارون بيا پايين
طوبي: داوود بارون
داوود: بيا پايين مگه نگفتي دوسم داري؟ مي خواي بري و تنهام بزاري بيا پايئن طوبي
طوبي: بارون
داوود: طوبي
طوبي: بارون
داوود: طوبي،طوبي،طوبي ( فرياد ميكشدصداي قطار و دود آن همه جا را فرا ميگيرد صحنه در دود گم ميشود)
پايان
بهار 83
سيد امير رستگار
او همیشه زیباست
نمایشنامه
تقدیم به ساحت مقدس حضرت فاطمه (س) مادر سردار شهیدان
بمـانـی
نوشته : سید امیر رستگار
آدمها:
بمانی
صابر
حوا
تهمینه
ام البنین
/ آنچه می بینیم قبرستانی است کهنه و قدیمی در روستایی کوچک با سنگ قبرهای کهنه و نو که بر روی تعدادی از آنها فانوس و یا شمعی نیم سوخته می سوزد .
شبانگاه است،صدای هار بادی که بر خاکفرش گورستان هُرَس می کشد.آن سو تر درختی خشکیده که بر شاخه هایش بند ها و پارچه هایی رنگین گره خورده است. عقب تر تپه ای را می بینیم که چون تلی از خاک دست کشیده به افلاک.
"بمانی" زنی میان سال که زخم تازیانه های روزگار بر صورتش نمایان است با رخت و لباس محلی نشسته، سر در گریبان فرو برده و در خویش می لولد. نور مهتاب چون رَد شمشیری از گوشه ی آسمان تابیده و دشت تاریک را به دو نیم می شکافد. نفیر باد دم به دم شدیدتر می شود، بمانی آرام سر بلند می کند اطرافش را می کاود و با خشم رو به آسمان فریاد می کشد/
بمانی: هوی... سگ مست دله ، باد بیدادگر بی رحم، صدای هار جیغت به کنج دشت لم داده و ضجه و واویلات سُر خورده به سینه آبادی ! چته ؟ به ای وقت شب بیتاب ماندی و زوزه میکشی به گوش قَلَه که چی؟!!! تا ترس را بسُرانی به دل نازک بمانی؟!!! /می خندد/ دیگه تمام شد، به این هفت سال هر چه خواستی تازوندی و هیچ کس جلودارت نشد ... اِی روسیاه چه شبهایی که به انتظارم خندیدی و مَچَلُم کردی به این کار...گفتم هر شب صداش میاد و گپ می زنه با نَنَش، ولی تو لیچُّوم کردی،هِر و هِر نیشُم زدی با خنده هات ... اما دیگه تمام شد، دیگه نه ترسی از هاوهاوِت به دلُم می شینه، نه غمی از نیشخندات. های بادِ رسوا وَس کن که دیگه حنات بی رنگه برای مو... نمیدانی بدان، بمانی امشب میهمان داره.هفت سال چشم به راه بود تا بالاخره انتظارش به سر آمد.هوی آسمون... خوب تماشا کن، ای زن که این جا وَرپایَه بمانیه، این جاس تا رسم و رسوم انتظار رِ بس کنه از پای بس. / تکه پارچه ای بر درخت تکیده می بندد/ ایهَم آخرین نذرُمه که اجابت بشه و بمانی تمام کنه قصه دردش رِ، بعدش هم خلاص.
/ بر آستانه تپه می ایستد و فریاد می کشد/
آهوی صابر. بیا مادر، بیا که به یُمن اومدنت ننت سر دماغ شده امشب. هفت ساله که خانَت رِ آذین بسته تا برگردی، از نَأنوت گرفته تا عکست که به طاق دلم آویخته، بیا ننه! بیا که دیگه هیچ کس نمیتانه برا مادرت لیچار ببافه و بخنده به گریه هاش...بیا مادر! بیا که شب و باد و صحرا شاهدن که چه حرفهایی غمباد شد به دلم که شبی مثل امشب نجوا کنم به گوشِت... می خوام پسرم رِ خودم رخت نو بپوشانم و دامادش کنم، تنهایی، فقط مو باشم و تو... صابرم روله! ننت منتظره، پس کجایی اُقلُم؟حنا ی دامادیت رِ آماده ساختم که حنا بزارم دستت، هنوز هر شب به یاد بچِّگیت لالایی می خونم تا حس کنم کنارُمی. مِثِ او وقتا سر بذاری رو دومنُم و چشم ببافی به چشمام تا خوابت ببره ... بگو بدانم،ای شبا کی برات لالایی مِخوانه ننه؟ حتما صدای هُرَّس ای باد نمی ذاره بخوابی. آروم باش... آسمونَم دلش کُپّه ی خونه... اگه تو یک مادر داری و ننت یک پسر، او مادر هزار بچه است که به ای وقت شو نخَُُسبیدن وناله شون به آسمونه و آهِشون به افلاک...چیه خوابت گرفته؟ مِدانُم الان وقت خوابته ننه. پس سیت لالایی مِخوانم تا شو به راحتی بخفتی به جات.
/ لالایی سوزناکی به زبان محلی می خواند، در میان لای لای زن، نوایی حزین و غریب طنین افکن می شود.بمانی به خواب عمیقی فرو می رود. آسمان می غرد و مه غلیظی بر جان صحنه می ریزد،از میان این غبار ها ی سردرگم، صابر، جوانی روستایی با صورتی آفتاب سوخته، چهره ای مردانه و مهربان و ظاهری آراسته هویدا می شود.او از شنیدن صدای لالایی مادر لذت می برد. موسیقی آرام آرام پایین می آید/
صابـر: هنوزَم طنینِ لالاییت گلپیچ غریبونه ی دشته... بخوون که سوزِ های هایت پُر نشسته به جان تشنه ی دشت.
بمانی: /آرام و متعجب برمی خیزد،کمی ترسیده/ صابر؟!!!
صابـر: صابر قربون مرواریدِ اشکات، نبینُمت چشمِ تر،ننه!
بمانی: چقدر دیر روله؟! هفت ساله که انتظار پوکاند وجودِ مورِ.گفتم نشه که دیگه نیایی دیدن ننت .
صابـر: دل صابر خاک زیرِ پات ، قدم بر دار که تاپ تاپشه حس کنی زیر قدمات. مگه می شه شو سر بده به تیغ سحر و صابر نیاد دیدن ننش؟
بمانی: چنگال غم سی دیدنت خِنج می کشه به دلُم. بذار سیر تماشات کنم. چشمات کدر شده ننه.کجا بودی به ای هفت سال؟
صابـر: همین جا، هرشب که صدای پات دل قبرستونه می لرزوند صابرتم دلش پرمی کشید سی دیدنت./ اشاره به تپه/ از پشت همی کُتَل می دیدُمت ننه.
بمانی: پس چرا جلو نمی شدی؟ غمی به دل داشتی از ننت؟ بدی ای کرده بودُم به دلت؟
صابـر: ای چه حرفه؟ به جای دیگه میهمان بودم. نمی تانِستُم سرک بکشم به دل نازکت ننه.
بمانی: ای چه میهمانی یه که قدرش بیشتر از ننه ته؟!
صابـر: مادر...الان که وقت ای گپا نیست.صابرت حالا دلش جای دیگه بنده.هردم ممکنه صداش کنن.
بمانی: ها... پس درست فکر کردم.همیشه با خودم می گفتم جوونه و بی اهل و عیال،رفته شهر و دل بسته به ای دخترای شهری، همون جا زنی ستانده و داغ جشن دومادیشه نشانده به دل مو... زن ستاندی ننه؟
صابـر: / می خندد/ نمی ذاری که بگم. نه زن نستاندم.
بمانی: مِدانستم تو پسر مویی.نگران نباش ننه، خودم همین جا دستته بند می کنم تا دیگه هوای رفتن به سرت نیفته، خودم برات رفتم خواستگاری، بگو از کی؟ دختر مَد هاشم، سوگل حالا ماشاا... خانمی شده. حتی رخت دامادیتَم دوختُم که وقت هَدَر نَره، نگاه کن ببین می پسندی؟ / از درون بقچه اش لباسی بیرون می آورد/ بَرِت کُن... / صابر با اکراه لباس را می پوشد/ نمی دانستم چاق شدی یا لاغر... خدا رو شکر خوبه. خوب به تنت می زیبه
صابـر: ها ننه،قشنگه... به تنُم می زیبه،ولی ای لباس بی صبرم می کنه،مِدانی چندوقته رختای ای ساختیه به بَرنکردم؟ / لباس را بیرون می آورد/ مو باید برم ننه... منتظرُمَن.
بمانی: بری؟! منتظرِتَن؟!! /پرخاشگرانه/ گفتم ای هوایی شده و از ننش یادش رفته... دیگه حق نداری هیچ جا بری. دستاته بگیر بالا تا حنا بذارم دستت. فردا جشن می گیریم، جشن دامادی صابر /حنا را از بقچه بیرون می کشد تا بر دستان صابر بگذارد اما چشمانش که به دستهای او می افتدمتعجب می ماند/ دستات چه شده؟ چرا به ای سرخیه؟ از چه حنایی گذاشتی که ایطور قرمزه... ننه دل نگرونم نکن، تو چه کردی؟
صابـر: بی قراری نکن ننه، روز که سربزنه به ستیغ کوه خودت می فهمی. مهلتم بده.
بمانی: مهلت برای چه؟! که زنته پِربدی به او وَرِ دشت تا مو نبینُمش؟ گفتم تو عوض شدی، مثل قبل پر شر و شور نیستی / برخورنده/ مهم نیست. بی معرفتتیت به مهر مادری به دَر. /مغموم/ حالا کی هست ای عروس خوش بَر و رو؟ نترس، کاریش ندارم. / گردن بندی را از گردن باز می کند/ فقط نشونم بِدِش تا ای خِفتی طلارِ گردن آویزش کنم. یادگار عروسی مادرته رولکم.
صابـر: / گردن بند را به بمانی بازمی گرداند/ ای خِفتی فقط به گردن بمانی ای دشت لایقه.چرا باور نمی کنی که زن نستاندم؟
بمانی: چون دستات به حنا سرخه.
صابـر: ای که سرخی حنا نیست خو.
بمانی: پس چیه؟
صابـر: گفتم که منتظر آفتاب بمون تا خودت بفهمی.
بمانی: بازم منتظر بمونم؟ چقدر؟! تا کِی؟ ای آفتاب چه گپی داره با مو؟ هفت سال، هرصبح از پشت همی تپه دیدمش که بالا اومد و شرم نکرد از بمانی.هفت سال بهش زل زدم اما هیچ نگفت از تو برام. حالا چی داره که به مو بگه؟ ها؟! خب خودت بگو و خلاصم کن.بازم منتظر بمونم؟
صابـر: انتظار، دله صاف می کنه و چشم رِ زلال. الانه که صافی دل و زلالی چشم به کارت می یاد سی دیدن واقعیت.
بمانی: واقعیت او روزی بود که رفتی تا فِرز وَرگردی.گفتی تا گندما به بار بشینه برمی گردم تا تنوره اَلو بُدُم سی نون پختن. هفت بهار بذر پاشیدم به زمین و هفت خزون درو کردم، اما نیومدی... حالام که اومدی با دست سرخ و پای لرزون برای رفتن.
صابـر: قدمت سرِچشمام. نگو که اَلو گرفتم از شرم. نشد ننه. خواستم برگردم اما پای برگشتم مانده بود تو گِلِ دلدادگی. / به قصد عوض کردن بحث/ راستی ندیدم بذری به زمین.
بمانی: از وقتی که رفتی تن ای خاک هم بی باعث شده. دیگه هیچ تخمی به جانش نمی شینه تا محصولی بزایه و عمل بشه. هنوزم جان ای خاک به انتظار قدمای صابر نفس نفس می زنه.
صابـر: مادرجان! صابرت دیگه بزرگ شده، می خواد سر به سینه ی آسمان بسُرانه. ازم نخواه قدم به زمین بذارم.
بمانی: / پرخاشگرانه/ مگه ای زمین چشه؟!! عرق پیشونی و جسم پاک آقاتِ ای زمین دیده. ننت چشم به رات بوده به همی زمین. حالا اُقِّت می شه از ای زمین؟! چشمم روشن.
صابـر: خاک ای زمین به چشم صابر. چه کنم آخه؟ اگه توام دیده بودی او چیزایی رِ که مو دیدم... / گویی صدایی از دور می شنود/ صدام می کنن. برم ننه؟ رخصته؟
بمانی: کجا بری؟ بیخود. بمان که بمانی صابرشه نشون بده به ایل. که بدانن بمانی مَچَلِ ای قبرستون نبوده به انتظار.
صابـر: به کی نشونم بدی؟ ای که مو نیستم.
بمانی: پس چطو اینجایی؟! مو تو رِ می بینم، دل مادرته نلرزون با ای گپا... ها... تو هستی.
صابـر: نیستم... ای صابری که می بینی، تو دل تویه. به چشم هیچکس دیگه نمیاد.
بمانی: پس تو هم میگی بمانی دیوانه شده؟ با کسی گپ می زنه که نیست؟ای چه مُقدَّریه که وجود مو رِ به بازی گرفته روزگار؟ / به صابر/ تو خودتی صابرکم. نگو که نیستی ننه.../ به آسمان/ اِی خدا! چرا همه کمربستن به رسوایی بمانی؟ چرا کسی صابرمه نمی بینه؟! چرا لال شدی آسمون؟ چرا خوف کردی زمین؟! اِی زمونه ی بی رحم! توام اسبته زین کردی به شکستن کمر بمانی؟ بتازون که چهار نعل سواری و مویِ دل شکسته پیاده. آه... خوش به حالت که بچه نداری روزگار. / شال کمر صابر را می چسبد/ پس تو کجایی مادر جان؟! به لای کدوم خاک خفه خفتی و باکت از مادر دل پاکت نیست؟خوب گوش کن به حرفام ننه، نکنه کسی بو ببره از ای حرفا که گفتی به مادرت. خب؟ نباشه کسی بفهمه دلتنگی ننته پشت سر گذاشتی به یک صدا که نمی دانُم چیه و از کجا / بغضش به گریه و شیون شدید تبدیل می شود/ دلم ترکید مادر...تو هستی مگه نه؟ همین جا روبروی مو... نه، او وَرتر، پشت او تپه... خب جوابم بده دیگه. هستی یا نه؟
صابـر: هرچی تو بخوای.هستم ننه،هرچه کردم نتانِستم اون جا بمونم. باید می دیدمت... پس برگشتم.
بمانی: برگشتی که چی؟
صابـر: خودت مِدانی. بگذر ازم. شیرت حلالم کن ننه.
بمانی: اگر برگشتی بمان تا همیشه وگر نه برو تا ابد. از دل و ذهن مادرت برو.
صابـر: بی تابی نکن مادر... رفتن حدیث دله و ماندن قصه تقدیر ولی برگشتن...
بمانی: ببین پسرم اگه برگشتن از کَتِت نمی آد پس لااقل مو رِ همراهی کن
صابـر: به کجا؟
بمانی: به همون جایی که هستی.
صابـر: چه جوری؟! باورکن نمی شه ننه. اون جا که مو هستم...
بمانی: حرف نزن. هفت سال به گوشت خوندم و جوابم همی دادی،دیگه نه از او شباست،حالا فقط مو موندم و تو و خدا.به تموم احدیتش قسم یا حرفی که گفتم می کنی یا به روز حشر فریاد می کشم که... حلالت نمی کنم.
صابـر: نگو مادر.دلم به لرزه از حرفات.
بمانی: تو از لرز دل یک مادر چه می دانی پسر؟ /رو به آسمان/ تو که قَدَر قدرتی، تو که رحمانی و رحیمی، تو بگو حق مو کجاست؟ اصلاً مو حقی دارم به ای دنیا؟
صابـر: کی گفته حقی نداری ننه؟ حق تو میون هر نَفَس صبح و شوم محفوظه. حق تو به لای برگ برگِ قدسیِ کائنات مکتوبه.
بمانی: ای کائنات،زنجموره های نصف شب بمانی را دید؟ چرا ساکتی؟ دید یا ندید؟ نور چشمامِ به جستجوی تو، تو همی کائنات تحویل دادم تا گُرگُر آتیشِ انتظارِ تحویل بگیرم.برو...برو چارکُنج ای کائنات فریاد بکش کجاست حق مادرم که دلش خونه از جور زمونه ی جبار؟
صابـر: برای همی برگشتم... که نشونت بدم حقت چیه و جات کجاست...دل نگرون بودم که نکنه انتظار ناشکرت کرده باشه. پسرت به راه ناصواب نرفته مادر. باور کن هرچی از بچگی تو به گوشش خوندی از یادش نرفته. به نونی که سر سُفرت خوردم قسم، اون جا که هستم به همه نشون دادم که مو صابرم، پسر بمانی. مادری که پدر هم بوده برای پسرش... به همه گفتم که مادرم به جای شیر، شجاعت و راستی خورانده به پسرش... به پسرت افتخار کن ننه که بزرگی امروزشه مدیون بچه ی تو بودنه.
بمانی: ای افتخار به انتظارش می ارزه؟
صابـر: ها که می ارزه. تو تنها مادری نیستی که پسر کنارش نیست، شاهد دارم به ای حزف. گفتم بیان که بشنوی قصه شانه. تو راهَن، حالایه که برسن، گوش تیز کن.
/ ولوله ای عجیب بر صحنه می نشیند.باد تنوره می کشد/
بمانی: ای صدای چیه ؟
صابـر: ولوله ی تاریخ، هزار هزار مادری که پشت او تپه به انتظار موندن تا شهادت بدن برای تو.
بمانی: شهادت به چی؟!
صابـر: به افتخاری که از ای انتظار پی جورِشی... تن تاریخ تشنه ی تمدید و تکراره.دستاتو چلیپا کن و چشماتو ببند مادر. سوار شو به بالهای خمناک خیال، پرواز کن به آسمونی که مُبهم و گیج و فَرتوته...
/ بمانی چشمها را می بندد و دستانش را می گشاید، باد شدیدی بر جان صحنه می وزد.آسمان می غرد
و مه غلیظی برصحنه می ریزد /
بمانی: /گویی در آسمان پرواز می کند/ حالا چه بکنم؟
صابـر: رخصت بده به ورود میهمان.
بمانی: میهمان حبیب خدایه. کجان ای طبیبای دل پردرد بمانی؟
/از میان غبارها ی سردرگُم سه زن غریب پوش بر فراز تپه آشکار می شوند.آنان مادران تاریخ:حوا،
تهمینه و ام البنین هستند،ایستاده و ستبر نگاهشان بر افق دوخته، فریاد می کشند/
هرسه زن: اینجاییم،درپی تو،بمانی...
/بمانی متعجب و ترسیده سر برمی گرداند/
حــوا: بمانی. آه جگرسوز و نگاه غمبار مادرانه.
تهمینه: بمانی،هزار فرسنگ راه و یک آه از روی نیاز.
ام بنین: بمانی، آشنا و غربت زده، نامدار و بی نام و نشان.
بمانی: / سخت حیران است/ قبلاً به آبادی ندیدمتان، به ای وقت شو شال و کلاه کردین و راه افتادین پیِ مو که چی؟!
حــوا: آمدیم تا کنارت باشیم برای هم کلامی و همدردی.
ام بنین: ما زنان تاریخیم. ناموران نامی و نارکش، سپیدپوش و فروزان سله.
تهمینه: از نسل سالاران، دیهیم داران و فرزانگان. ریشه دار برگ برگ تاریخیم ما.
بمانی: رختاتان نه با شهریا سازه نه به ایلاتیا یک شکل، از کدوم گم گوشه ی ای دشت به در شدین؟! حیرونم نکنین، ای چه زبونیه از شما؟ تو بگو صابر، اینا کین؟
صابـر: دندون به دل بگیر ننه، قصه شانه که بشنوی خودت می فهمی.
حــوا: ما از دل تاریخ به دیدن تو آمده ایم مادر.
تهمینه: برای قصه خوانی و تاریخ دانی.
ام بنین: تا بدانی داغی که دل مادران گذشته را گداخته.
صابـر: ای مادرایم مثل موان ننه، به چشم نمی یان ولی حقیقتن.
بمانی: اگه اومدین تا مو رِ بترسانین خوب گوشاتانه باز کنین: ای زن که این جا ایستاده، دلش ار دل صدتا مرد قرص تره. نه به هاوهاوِتون دل می پُکانه، نه به عشوه و غمیشتون دل سست می شه و بند بندش می لرزه.
تهمینه: دل زنان این دیار جایگاه مهر است نه ترس.
ام بنین: و ما نیامده ایم برای ترساندن.
حــوا: از ما خواسته شده تا اینجا باشیم.
بمانی: ها... پس معلوم شد پیِ چی شدین پیگیر مو؛ بزرگای طایفه خواستن تا برُم گردونین به قَلَه؛ ورگردین و به اونایی که ترس بدنومی ایل افتاده به جانشان بگین، بمانی برنمی گرده... نه دیوانه شده نه مخو. از روی غُدُرمستی ام خانه و آشیانش رِ ول نکرده که بسط بشینه به قبرستون. / بغض می کند/ بگین او دلش اینجاست... پی گل پسر سالارش... صابر نامدارش...
تهمینه: از این راز جان تو آگاه نیست بدین پرده اندر تورا راه نیست
حــوا: آهِ تو مجابمان کرد که همراهت شویم در این هزارتوی تقدیر.
بمانی: چرا حرفاتانه دور سرتان پِر می دین و رک و روراست نمی گین کی هستین؟ چه ربطی بین شما و حرفای صابر هست؟
ام بنین: ما نیز چون تو طلایه داران این خاکیم. داغدار فرزندان عزیزی همچون فرزند تو.
/ بمانی بغض کرده،آرام بر زمین می نشیند/
بمانی: سالی که به دنیا آمد وقت تموز بود و قحطی به آبادی چنگال می کشید. همو سال بواش وبا گرفت و بچه شه ندیده مُرد. وقتی صابر به دنیای ننش چشم واکرد بغض غریبی به گلوم خسبیده بود و حال خوشی به دلم. نام بواشه گذاشتم روش تا مهرش همیشه به دلم بمانه. کدوم پسر مثل صابر مو بوده؟
تهمینه: سپید گاهی که گریه ی نوزادم سینه ی سپهر را شکافت، دامان گیتی گل فشان و دهان هستی به ترنم بود برای سرایش ترانه و آوازی نوتر برای این کودک نوبر.
حـوا: شبی که فرزندم چشم بر زمین گشود،آسمان لبخند نویی زد بر نوروزی و نیکبختی زمین.
ام بنین: / صدای طبل و نبیره در فضا می پیچد/ گلپیچ افلاک را رقصی برتر است، کهکشانهای آسمان را نوری دگر است و سبزه زاران طبیعت را شوری نوتر. عباسم دیده ی دنیا به تبسم و تولدت روشن.
بمانی: مو گیج شدم... حرفاتانه نمی فهمم. مگه شما کی هستین؟
صابـر: ننه، انتظاری که تو برای صابرت کشیدی جلوی غم ای مادرا هیچه. اینا مادر دردن، رنج با اینا معنی می ده، گوش کن قصه شانه تا توام به بزرگی انتظارت افتخار کنی.
حـوا: من حوایم... مام زخم بردل داشته ی انسان،مادر زجرکشیده ی بشر در نبرد با خیر و شر. از آن روز که به جرم نافرمانی حضرت حق هبوط کردیم بر خاک دشت عدم، دو کودک در بطنم روییدند،دو پسر؛ هابیل وقابیل.تکه های جگر مادر؛ یکی شبان و آن یکی دهقان و امروز روز امتحان...
/چون بازیگران نمایشخانه شروع به بازی می کنند و
بمانی نظاره گر نمایششان/
صابـر: / چون بازیگران نمایش جلو می آید و رخ در رخ تماشاگر نقش پوش هابیل می گردد/ ومن دراین مشق عشق هابیل می شوم برای پیشکش پیشکشی ام به پیشگاه خالق. میشی پروار،بهترین از آنچه به نعمت رسیده بر من. بارخالقا تو بزرگی، بپذیر این تحفه ی کوچک را.
تهمینه: / جلو می آید به تماشاگران/ و من قابیل. گندم بسته ای کوچک از کِشته ی ناچیز خود را وقف معبود می کنم در این آزمون معهود تا محدود بماند برادر و مغلوب.
حـوا : دو برادر، دو همخون، دو یار، هردو به پای کوه در انتظار. وخداهدیه ی هابیل را پذیرفت تا دیگ حسادت قابیل به جوش آید و شقاوت را نوش کند به جان هابیل.
صابـر: قابیل مرا به مزرعه ی خود می خواند به بهانه ی کمک در کشت و کار و مکن غافل از سرنوشت در انتظار.
تهمینه: سنگ کینه و حسد در دست من، قابیل که به انتظار نشسته ام برای مرگ هابیل.
صابـر: و من قربانی برادر گشتم به سنگ آز و نیاز.
/ قابیل، ضربه ای خیالی بر فرق هابیل فرود می آورد. هابیل بر زمین می افتد./
تهمینه: / کنار جسد برادر نشسته/ برزمین مانده جسد برادر و من ترسان از رسوایی پیش پدر و مادر... کلاغی آن سوتر به دل خاک می سپارد هم نوع جان داده اش را و من آن کردم که کلاغ کرد. جسم گرم هابیل را به زیر خاک سرد پنهان کردم.
حـوا : / مویه کنان بر جنازه ی فرزندش / آه هابیلم! پسر مهربانم، چه نامهربان بود دست تقدیر که داغ ترحیمت را به دلم نشاند... کجا خفته ای تا مزارت را زیارت کنم؟
بمانی: / حوا را بلند می کند/ آروم باش. تو مادر بشری، مادرِ مو، مادر صابر. تو که ایجور زار بزنی برای مزار ندیده ی پسرت پس مو چه کنم؟ هابیلت زخم خورده ی دست کینه شد،قربانی زیاده خواهی برادرش. اما صابرِ مو چی؟ کدوم کینه به کدوم گناه پسرمه ازم جدا کرد؟ ای طوفان از کجا به زندگی مو خزید؟ داغ صابره نمی شه با هابیل پیمانه کرد... قابیل به یک آرزوی زمینی هابیل رِ زیر خاک کرد اما صابر برام حرف از آسمون می زنه، کدوم حقیقته؟
صابـر: همه حقیقتن ننه. مگه تو نمی خواستی بدانی حقت چیه و جات کجاست؟ خب حالا بین ای مادرا چرخ بزن، تو قصه هاشان غوطه بخور، با غماشان غصه بخور تا جاته پیدا کنی.
تهمینه: ما اینجاییم برای کمک به تو در جستن حقیقت و یافتن جایگاهت و اینک حکایت پهلوان پهلودریده ی ایران، اسیر فتنه ی توران.
بمانی: می خوای بگی توام درد پسر به دل داری؟ تو دیگه کی هستی؟!
تهمینه: من مادر اساطیری پارسیان.داغدار داغ سترگ جوانکم سهراب. چنبرنشین ابدی اندوه و ماتم برآنچه هیچگاه ندانم؛ مرگ پسر یا جهل پدر؟ که یکی پاره ی تنم بود و آن دیگری مهربند دلم / چون شاهنامه خوانان چرخی می زند،کف بر هم می کوبد و می خواند/
این منم،تهمینه ام تو گویی که از غم به دو نیمه ام
یکی دخت شاه سمنگان منم زپشت هژبر و پلنگان منم
به گیتی زخوبان مرا جفت نیست چو من زیر چرخ کبود اند کیست
بمانی: چه شب عجیبیه امشب؟...چی قراره به سر مو بیاد؟!
صابـر: سرته بسپار به سرود دل ای مادرا. گفتم که اینا شاهدای موان به ای که بیراه نرفتم. باهِشان همراه شو تا توام راهته پیدا کنی.
تهمینه: / چون نقالان/ سهراب، پدر و رستم پسر ندیده. چرخ گردون چنان چرخید تا پدر و پسر، ناشناس به آوردگاه رخ در رخ شوند. چشم به چشم. پدر از سپاه ایران و پسر در لباس توران. هردو پهلوان، هردو در پی نام و نشان.
/صابر به نقش سهراب و حوا به نقش رستم درمی آیند.تهمینه دست بمانی را می گیرد و بر بلندای تپه می ایستد و پایین تپه،رستم و سهراب با گرز و درفش و شمشیر مقابل یکدیگر ایستاده،حالت رزم آن دو پهلوان می گیرند /
صابـر:
به کشتی گرفتن نهادند سر گرفتند هر دو دوال کمر
هر آنگه که خشم آورد بخت شوم کند سنگ خارا به کردار موم
تهمینه:
خم آورد پشت دلیر جوان زمانه بیامد نبود ش توان
سبک تیغ تیز از میان بر کشید بر شیر بیدار دل بردرید
/ حوا به نقش رستم ، خنجر بر پهلوی صابر (سهراب) فرود می آورد سهراب به خود می پیچد /
صابـر: / به نقش سهراب/
زمانه به خون تو تشنه شود براندام تو موی دشنه شود
کنون گر تو در آب ماهی شوی و گر چون شب اندر سیاهی شوی
و گر چون ستاره شوی در سپهر بِبُری بروی زمین پاک مهر
بخواهد هم از تو پدر کین من چو بیند که خاکست بالین من
حـوا:
/ به نقش رستم/ بگو تا چه داری ز رستم نشان که گم باد نامش از گردنکشان
که رستم منم گم بماناد نام نشیناد بر ماتمم پورِ سام
/سهراب، بازوبند خود را نشان می دهد.رستم بازوبند را می گیرد، نگران و دردمند به هر سو می دود/
حـوا: / به نقش رستم/ آه زمانه چه بی رحمی تو که خنجر جهل در دستم نهادی تا جوان نوخاسته ی دلیرم ، بیهُده و ناشناس به دست نافرجام من،پهلویش دریده گشت.نفرین بر تو روزگار.
/ تهمینه پریشان به هر سو می دود/
تهمینه: / زار و آشفته/ آهای، این صدای یک مادر است. سهرابم خنجر خورده، نوشدارو می خواهد پسرکم را دریابید، نوشدارو بیاورید شاید زنده بماند / برجنازه ی سهراب/جوانکم ، برخیز.... برخیز که مادر تشنه ی نیم نگاه توست / سخت می گرید زار و پریشان/
بمانی: / به نشانه ی همدردی تهمینه را در آغوش می گیرد/ صبور باش مادر ایرانی!سهراب تو قربانی جهل پدر و غرور خودش شد. همه از داغ رستم و جوون مرگ شدن سهراب گفتن ولی هیچکس نفهمید که به دل تو مادر چه گذشت.تحمل کن،آروم باش. انگار ای رسم از اول به تاریخ بوده. مادرا همیشه باید داغدار بمونن.
/ تهمینه فریاد می کشد و از اطرافش نوشدارو می طلبداما سهراب دوام نمی آورد و تمام می کند/
تهمینه:
از این خویشتن کشتن آخر چه سود چنین رفت و این بودنی کار بود
که سهراب شد زین جهان فراخ همی از تو تابوت خواهد نه کاخ
بمانی: / با نگاه به بازوبند سهراب که در دست دارد/ ای نشانه ی مظلومیت یک نسله،نشان جهل یک عصر، ای علامتِ درده به دل یک مادر. چه ربطی بین این نشانه و صابر هست؟! خونی که به ای بازوبند ماسیده، چی می خواد بگه؟!!.../ متعجب و متفکر/ خون؟! /مکث، گویی مطلبی مهم را کشف می کند/ چرا تا الان به فکرم نیامده بود؟ / نگران و دستپاچه به صابر/ تو چی می خوای به ننت بگی صابر؟ قصه ی ای مادرا چی معنی داره؟ چرا دامنشان سرخه از خون پسر؟ مثل سرخی دستای تو... اینا دارن از مرگِ پسر برام می گن./ مکث.سکوت.فریاد/ نه... ای دروغه ، تو نمردی ... مو صدای قلبته می شنوم ... ای ردپای تویه مانده به خاک ، بگو ای زنا برن / به زنها/ برین، اینجا نمانین. قصه تان برای بمانی شنیدنی نیست... دردتانه مِفَهمُم اما همدردتان نمی گردُم. برین و نمانین که بمانی تنهایی را بیشتر خوش داره. صابرِ بزارین برا مادرش، نمی خواد میهمان سوگ شما بشه. صابر می خواد به سرور دامادی بشینه.
صابـر: تو که ای قدر کم حوصله نبودی ننه. تو که میهمانه به چشمت راه می بردی.مو فرصتم کمه، چیزی به آفتاب نمونده.دندون به دل بگیر، ای فرصته از مو نگیر. اگه صبح برسه و حلالم نکنی... دل مهمونته نلرزون ننه. مگه نمی خوای جشن دامادیمه ببینی؟ مگه دوست نداری رختِ سفید به بَر کُنُم، تو کِل بکشی و مو پا بکوبم، دست بگردونم و چوب به چوب بزنم به رقص؟ حجله ی دامادیمه آذین ببندی، سپنج دود کنی، دور سرم بچرخونی و شاباش کنی؟ / بمانی با سر تایید می کند/ خب شرطش نشستن و شنیدن قصه ی پرغصه ی ای مادرایه تا فردا سربلند باشی بین مردای آبادی که یک زن، مردانه هفت سال به انتظار موند برای تدارک بهترین جشن. خب حالا نمِ اشکه از او چشمای شلهیدت بگیر که انتظارت فردا دیگه به سر میاد. فردا جشن دامادی صابره.جهاز دامادیم تو راهه ننه،آفتاب که بزنه به آبادی می رسه.خیلی قشنگه،حتم دارم می پسندیش،حجله دامادی به ای قشنگی ندیدی تا حالا...بخند دیگه ننه...بخند، ناسلامتی تو مادر دامادی / بمانی با اکراه می خندد/ صابر فدای مروارید دندونات،آخ که دلم خِنج می زنه به صدای خنده هات.
ام بنین: ما همین امشب را مهمان توایم مادر و با طلوع آفتاب ، رهسپار دیار نور می شویم به انتظار ظهور. ظهور مردی که خواهد آمد و پرده شب را خواهد درید برای دیدن آنچه باید دید.پس تا سپیده همراهمان باش تا دیده به راه بگشایی و گام استوار کنی برای ماندن در سرزمین انتظار.
بمانی: نگو که توام خون پسر به خاکِ گرم دیدی.نگو که دلم خون شد از این همه خون ناحق که بر زمینه.مو فردا جشن دارم. یک روز پر از کِل و هلهله. چرا باید به شب دامادی پسرم غم به دل بگیرم؟ تو کی هستی؟!
ام بنین: من همسر شاهِ مردان، شیر خدایم. من مادر پهلوان دشت نینوایم. ام البنین هستم من. مادر عباس، علمدار بی دست که در سوگش کمر برادر شکست.
بمانی: /دامن ام البنین را می بوید و می بوسد/ خوش آمدی به ای دشت بی نوا، مادر داغدار نینوا.آخ که امشب دلم پر می کشه به شنیدن تعزیه ی پسرت. می خوام یک آسمان سیر گریه کنم تا سبک بشم مثل ابر. بگو که امشب صدای عمو جان العطشِ بچه های کربلا، پُرنشسته به جان تشنه ی ای دشت. بگو مادر.
ام بنین: پر کرد مشک و پس کفی از آب برگرفت می خواست که نوشد زان آب خوشگوار
آمد زِ یادش از جگر تشنه ی حسین چون اشکِ خویش ریخت ز کف، آب و شد سوار
کردند حمله بر آن شِبهِ مرتضی یک شیر در میان گرگان بی شمار
/تهمینه،اشقیاخوان و صابر، عباس خوان می شوند با روبند سرخ و سبز چون تعزیه خوانان به اجرا برمی خیزند، میدان گیری می کنند و رجز می خوانند/
تهمینه: / به نقش اشقیاء / تو بکن گوش، که آمد ز سرت این همه سرباز ، سرباز دل آزار، سرباز کمان باز،همه جنگی، همه زنگی، همه چون گرگ درنده، همه چون مار گزنده، همه با تیغ بُرنده، آمدند تا که ز تیری بزنند بر دل تو شیرِ مَهِ هاشمِ نامی
صابـر: /اولیاءخوان/ به خدا گر همه گرگان زمین جمله شوند روی زمین دشمن قدّار، زِ بالا و ز پایین، زِ چپ و راست، شوم غرقه به خون خُتَن خویش ، خراب و خم و خمدیده و خمدوش ، به خدا ترس نگیرد زدلم ، هیچ نه راهی نه سراغی نه پیامی .جان من به فدای جان برادرم حسین.
/ سپر به سپر می کوبند. صدای طبل و شیپور صحنه را پرمی کند/
ام بنین: زیدبن وَر قاسم،فریب خورده ای از لشگرابن سعد،از کمین گاه نخله بیرون می شود و دستان یل نینوا را از تن جدا می کند. علمدار،مَشک بر دندان،راه به سوی خیمه ها کج می کند تا گلوی کودکان تشنه ی برادر را سیراب کند. نفرین برآن تیر که گلوی تشنه ات را درید عباسم. نفرین بر آن دست که دستانت را به خاک نشاند...
صابـر: /تیرخورده /
جان برادر بیا که دیده عباس در انتظار توست،
بیا که جان برادر خواستار توست
بیا که از تن من هر دو دست با علم افتاد
پیش مرگ تو دست و سرم نثار توست
ام بنین:/ بر جنازه ی عباس(ع)/ آرام بخواب جان مادر که رسم برادری نیکو به جای آوردی.اِی خاک،این دو دست که آرام بر جانت افتاده،روزی در دستان علی بوده و روزی بر شانه ی حسین؛آنها را به امانت به تو می سپارم تا چون دری گرانبها در جان خویش بپرورانیشان. عباسم خفتنت بر خاک مبارک که این خفتن نیست به پاخاستن دین است.سربر بالین شهادت گذاشتی تا مادرت را سربلند گردانی در همه کائنات. بوسه ی سپاس بر بازوان بریده ات فرزندنم،سجده ی شکر بر گلوی بریده ات عباسم. آسوده بخواب که مادرت آسوده گشت و سربلند.
بمانی: خوش به حالت مادر که همچی پسری داشتی.کاش موام می تانستم ذره ای از ای افتخار توره به زندگی داشته باشم.
ام بنین: / مهربانانه دست بر شانه های بمانی می گذارد / چه معلوم که نداری؟
/نوای خوش صدای مؤذن بر صحنه می نشیند. صابر بی تاب اطراف را می نگرد/
صابـر: ما باید بریم ننه که از کاروان عروسی جا نمانیم. فردا دیگه نوبت تویه. می خوام تو جشن دامادیم سنگ تمام بذاری ننه. می خوام ایقدر پا بکوبی به زمین و کِل بکشی به آسمان که زمین زیر پات ترک وَرداره و آسمون غُرُمبَس کنه. فقط یک چیزی نگفتی ننه...حلالم کردی یا نه؟می خوام با خیال راحت پا به حجله دامادیم بذارم.حلالم ننه؟
بمانی: /با بغض/ ها ننه،حلال...ذره ذره ی شیرم حلالت.فرداتو آبادی سرُمَه بالا می گیرم و جلوی کاروان عروسی پا می کوبم و کِل می کشم...خوبه ننه؟راضی یی؟
صابـر: / با لبخند/ راضی تر از همیشه. صبح به جشن می بینمت. حالا برم ننه؟رخصته؟
بمانی: / با گریه/ برو ننه خدا به همرات. ننه ته دعا کن اُقلُم.
/صابر پیشاپیش زنان می رود به سوی تپه. بمانی از پشت سر آنها را تعقیب می کند، صابر و زنان در پس تپه از دید محو می شوند. بمانی خسته و آرام در دامنه تپه به خواب می رود در حالیکه لالایی می خواند. تابوتی از آسمان بر صحنه فرود می آید . تابوت با پرچم مقدس ایران اسلامی تزئین شده.صدای رعد و برق شدید بمانی را از خواب بیدار می کند اطرافش را می کاود و تابوت را می یابد؛ درون آن را جستجو می کند. تابوت خالی است و از درون آن تنها یک پلاک رزمنده بیرون می آید. تپه شکافته می شود و از درون آن حجله یی بزرگ نمایان می شود که صابر باشکوه و وقار در میان آن ایستاده. تهمینه و حوا،حجله را به پیشگاه صحنه حمل می کنند در حالی که ام البنین مقابل حجله به سمت ما می آید./
بمانی: / در حالی که پلاک را می نگرد. رو به آسمان/ نگاه کن آسمون ، می بینی؟ ای تابوت بَچَمه، صابرم./ پلاک را نشان می دهد/ از او قد و بالای رشیدش همی رِ پس آورده برای ننش. از او چشای مشکی،کاکل بلند حنایی و لبخند مردونش هیچ نمونده برام جز همی قلک چوبی و ای خرده آهن که هیچ شباهتی به پسرم نمی بره.خوب نگاه کن آسمون تا تو هم شاهد باشی،تو و زمین و کوه و دشت. تو و تموم آدمای ای خاک، توی ای تابوت دل بمانی دفنه، سر لِه شده ی هابیل، پهلوی دریده سهراب، دستای بریده عباس. توی ای تابوت، فریاد «هل من ناصر ینصرنی» دفنه. ای تابوت عشقه که می سپارمش به خاک تا شهادت بده که بمانی تمام فخر زمینِ سپرده بود بهش. تا شهادت بده بمانی تابوتی رِ که پر بود از عشق، به یادگار نزدش سپرد. اشک نمی ریزم، رو نمی خراشم، شیون نمی کنم، مشت به سینه نمی زنم که امروز روز سر بلندیِ بمانیه. هفت سال به انتظار بوده تا ای تابوت افتخارِ بسپره به دل خاک. امروز بمانی پاش به زمین بند نمی شه،می خواد سر به شانه ی صابرش بذاره و دست تو دستاش، شاید آسمون نصیبش بشه.
/پلاک را درون تابوت می گذارد. حالا حجله صابر به پیشگاه صحنه رسیده و بمانی از پس آن در اوج تپه دیده می شودکه پرچم "هل من ناصر ینصرنی " را در دست دارد.رعد و برق، هوار آسمان و ریزش باران/
پایان
امیر رستگار1386
---------------------------------------------------------
بنام خدا
نمایشنامه
« نقل سكوت»
نوشته: سيد امير رستگار
آدمها :
قدرت
آرش
مریم
صحنه:
( در تاريكي، صداي خنده وبازي كودكان مي آيد، موسيقي آرامي كه لحظه به لحظه ضرب آهنگ تند تري پيدا مي كند، ودر اوج نورها بر صحنه مي تابد، آنچه مي بينم نمايي از يك شهر بازي پارك است كه با فرمتي دگرگونه اجرا شده اند، يك چرخ وفلك كه دور تا دور آن گلهاي شمعداني نصب است، الاكلنگي كه بيشتر به يك تخت بيمارستان نا متعادل مي ماند وميداني شبيه يك سينمايي سه بعدي كه نمايانگر ميدانگاه نقالي ومعركه گيري است. آرش بروي الاكلنگ دراز كشيده، كه با ظهور نور چون اسپندي از جاي مي جهد وفرياد مي كشد.)
آرش: نام- آرش، شهرت- خاكسار ، درجه- سربازيكم، محل مجروحيت-نقده شيار راست،نوع مجروحيت- موج انفجار- موج انفجار- موج انفجار.
( نورها گرفته شده بر سر قدرت مي ريزد)
قدرت: اول خدا- دوم ثنا، رضاي حق تعالي و حاجت حاجت مندا، اگه اومدي اينجا و ايستادي بدون و به هوش باش- اين سينه پر از مثله، يك جعبه پراز نقل، از اسرار ازل گرفته تا لحظه غزل، از ذكر سيدالشهدا و واقعه كربلا تا مرگ پهلوونا از مرتضي علي گرفته تا پورياي ولي همه و همه پر از حديث و روايته كه دست حق مي خواد تا اونا رو ضبط كنه و واسه اهل حق بگه. اوني كه تو دلش ذره اي به معركه ما شك داره به حق ذوالفقار علي بره و اينجا واينسته، كه تا عمر داره رعدو برقش دنبالش مي ياد، لال و بي زبون از دنيا نري صلوات بفرست. اگه مي خواهي ثواب ببري و داخل جنت بشي صلوات دوم جلي تر........
اگه جوونمردي و نيتت دستگيريه صلوات آخر بلندتر بفرست.
- اما قبل از اينكه نقلمون شروع كنيم دل اين معركه گير خسته رو شادكن، اينم بگم پول هر كسي تو سفره ما جا نمي گيره مي گي نه امتحانش كن، اوني كه مي گه از حق ونا حق، از هر چي گرگ وكفتار پست تره امتحان كنه، اگه پولشو پس نزد، ديگه نه من نه روزهاي جمعه ونه نقلو روايت. چراغ اول روشن كن ( نورها گرفته مي شود)
( نورها گرفته شده بر مريم مي تابد)
مريم: قصه، قصه دله، دل وهق هق تنهايي، انتظار تيك تيك و تاپ تاپ لحظه هاي طلسم شده، كنار اين پنجره چوبي، شما چي مي گين، با شما شمعدوني هاي بغ كرده، شماهام دلتون لك زده واسه لالايي آفتاب ( به آسمان نگاه مي كند)
چه ابر سردي سنگيني اش رو ول داده رو سينه آسمون، حالا شما موندين و حسرت صبح خير خورشيد خانم لپ گلي- نگران نباشين عروس خانمها خورشيد دلش پاكه- اون هيچوقت مهربوني اش رو دريغ نمي كنه- مخصوصاً از شماها كه تنتون ظريفه و دل به نوازش اون بستين، پاشين خانمها دستي به سر و صورتتون بكشين و گردن راست كنين و صداش كنين، اون صداتون مي شنوه، نمي خواد كسي ازش برنجه، اون مث آدمانيست دلش نوره.
( آرش، بر تخت نشسته و به روبرو خيره شده است. بدون هيچ حرفي صداي مردي از بيرون شنيده مي شود.)
دكتر: حالت خوبه عزيزم، من پزشك معالجتم، باوركن اين يه معجزه است هيچ كدوم از ما اميد به برگشتت نداشتيم. بعداز 9سال به هوش اومدي فكرشو بكن 9 سال خاموشي، نه مرده نه زنده، عجيبه مگه نه؟!!! بدون هيچ اطلاعي، ما ازت چيزي نمي دونيم حتي اسمتو... ميدوني اسمت چيه؟ خيلي خوب هر طور كه راحتي... حالا آروم بگير بخواب سعي كن به هيچي فكر نكني، باشه؟!!!
قدرت: و اما نقل امروز ما ( كمي مكث مي كند با خودش) نمي دونم چرا دست و دلم با نقل نمي ره ( دوباره با لحن معركه گيري و با مردم ) خوب گوشاتو واكن، اگه خيال مي كني آقا قدرت واسه درد بچه دار شدن نازايي زنت و گريه بچه ات اينجا وايستاده و داره كار مي كنه اشتباه اومدي داداش، خوب حواست و جمع كن فردا ترقي به تروقي خورد نياي سراغ ما و بگي ما از تو فلان مي خواستيم و بهمان شد. حاجت مال خودته خودت مي دوني اون نه سماق و سنجد داريم كه قاطي كنيم بخورونيم به كسي، نه فوت و ورد وروره جادو. نون ما هم از اين راهها در نمي اد، يعني روزي مارو هم كس ديگه اي ميده، به قول قديمي ها هر آنكه دندان دهد نان دهد. خوب اگه آماده اي نقل امروز رو شروع كنيم( دوباره لحظه اي مكث مي كند) اين ديگه چه خوره اي كه افتاده به جون ما هي قدرت آقا قدرت، دِ شروع كن مرد....... مردم منتظرن......نمي تونم( در گوشه اي ديگر با خودش خلوت مي كند)
انگاري حرف ديگه اي چسبيده به گلوم و اون داره جاي من داد مي زنه، (به مردم ) آي جماعت امروز مي خوام واستون يه نقل ديگه اي بگم، نقلي كه تا حالا نگفتم..... حرفي كه مث غده نشسته تو دلم و وادارم مي كنه تا قصه اونو واستون بگم، اين پرده رو كه مي بينيد شاهد منه اين پرده نقاله مرشد رحيم نقاله پرده نقالي كه قد خود من سن داره، زير بارون و آفتاب پوسيده ، امروز فرداست كه عمر اينم مث عمر مرشد رحيم تموم شه خلاص. اما مرشد رحيم كيه.
مريم: خدا رحمتت كنه آقا جون.... كم كم داره بهار مياد، امسال نهال گيلاسي كه كاشتي اولين شكوفه اش داده اونم عجيب دلش هواي شمارو كرده، همش بهونه شمارو ميگيره اونم دلش واستون تنگ شده، هميشه فكر مي كردم فقط آدمان كه دلتنگي رو مي فهمن، اما ديدم نه، پيش از اينا كه پيششون بودي وقتي چشم تو چشات مي دوختم وحرف مي زدم آسون تر بود، حالا كه فاصلمون اندازه يه سنگ سرده گفتن حرف دل مريم هم سخت شده، اي كاش بودي ودوباره سرم وميذاشتم روي زانوت وباهات دردودل مي كردم، من خوبم ، خانم جون هم خوبه يه كار تازه پيدا كردم هي يه آب باريكه است داداش هم هر از گاهي مي آد ويه كمك خرجي بهمون مي ده، اون طفلك هم عمرش وگذاشته پاي ما، هر چي هم بهش مي گم، ديگه بايد يه سروساماني به زندگي ات بدي وعروس بياري قبول نمي كنه حرفش نهِ فقط نه، خلاصه آقا جون خيلي دلم براتون تنگ شده، اي كاش زنده بودي .
قدرت: اين پرده كتابچه خاك گرفته خاطرات زندگي منه، خاطرات گس ويخزده مردي كه از زندگي فقط حسرت و داره وچند قطره اشكي كه تو تنهايي ميريزه، خاطرات بچگي، بچه اي كه سهمش از همه گردونه چرخ گردون همين بوده حسرت و...( اشكهايش را پاك مي كند)
پدر مادري كه نمي دونم كي ان وكجان مرشد رحيم وخانم جون مي گن سال تموز كه رفتن شاه عبدل العظيم زيارت توي يكي از پاركهاي تهرون ميون هوارو جيغ وداد بچه هاي شاد وخندون يه بچه رو با لباسهاي تازه وقرمز رنگ كه كنار اسباب بازي هاي پارك گريه مي كرده پيدا مي كنن او نا هم كه اجاقشون كور بوده وآرزوي بچه دار شدن داشتن اين هديه خدا رو به فرزندي قبول مي كنن. نقال پير محل مرشد رحيم رو مي گم اسم بچه رو گذاشت قدرت
( نور ها گرفته شده و به روی آرش میریزد آرش از روي تخت قلت مي خورد و مي افتد ، ترسيده وبغض كرده)
آرش: من مُردم... من مُردم مُردم مُردم مَردم مريم ، مريم
(نور ها گرفته شده مريم: كتابي در دستش حافظ است، بيتي را مي خواند)
در نظر بازي ما بي خبران مي دانند من چنينم كه نمودم دگر ايشان دانند
عاقلان نقطه پرگار وجودند ولي عشق داند كه در اين دايره سرگردانند
( كتاب را مي بندد، صداي توپ وتحويل سال نو موسيقي...)
مريم: قربون و صفا وهمدلي ات خواجه شيراز ، چه وقت خوبي ساعت رهاييه، اگه نگي رهايي نيست اگه نگي اسيره ، هر چي باشي مهم نيست ، مهم اينه كه يك سال ديگه گذشت ومن پاش هستم، يعني مجبورم كه باشم ، من خودم خواستم... دلم اينو مي گه، مي گه بايستي بموني، صلاحه... نمي دونم چرا اما هستم ، همه جوره هستم.
قدرت: مرشد رحيم پرده خون، رسم پرده خوني ونقالي رو يادم داد هزار تا قصه و روايت از سياووش وسودابه گرفته تا يوسف وزليخا، از الياس وخزر نبي تا لب تشنه ودست بريده عباس تا واقعه كربلا مرشد رحيم نقل مي كرد ومن ضبط مي كردم و واسه بچه هاي همسن وسال محل مي گفتم همون زمونا بود كه با اون دوست شدم يه پسر، مث خودم بي كس بود شاگردي نونوايي محل مي كردآرش اسمش اين بود ، آرش يه جورايي دلم واسش مي سوخت پايه ثابت نقل مرشد رحيم بود ، منو آرش روز به روز با هم نزديكتر مي شديم ودوستيمون روز به روز محكمتر.
مريم: هفته پيش رفته بودم بنياد، طرف زل زد تو چشام وپرسيد اسمش چيه، اسم كي شوهرتون، آرش، بهش نمي آد كه شهيد شده باشه .شهيد نشده- معلوم نيست خبري ازش ندارم- نه منظورم اين نبود منظورم اين بود كه به اسمش نمي آد كه شهيد باشه چرا- آخه يه جوريه - دلم مي خواست زمين دهن باز كنه ومنو بكشه تو خودش.
( آرش نشسته بر تخت)
صداي دكتر: توي پرونده ات نوشته تن بي هوش وصورت نيم سوخته ات وتوي يكي از شيارهاي خط رأس عراقيها افتاده بود هيچ هويتي ازت در دست نيست حتي پلاك هم توي گردنت نبوده، بعد از اون تحقيق كردن تا بفهمن كي هستي ، از كجا اومدي ، اسمت چيه؟ حتي عكستو به بضي از شهرها بردن واز خيلي از همسنگرات پرسيدن اما كسي نتونسته تشخيص بده كي هستي ما مجبور شديم خودمون روت اسم بزاريم سي و شش ، آخه تو اتاق 36 بستري بودي
قدرت: يادمه يه روز عصر پاييز گرگ وميش هوا بود كه مرشد رحيم نقال صدام زد قدرت برو رو بوم واذان بگو. صلوات بفرست ويا قريب الفرج بخون
( آرش ملتهب از جا بر خواسته وفرياد مي كشد)
آرش: يا قريب الفرج يا الله، بنده را از بنده بكن جدا ... يا قريب الفرج يا الله... يا قريب الفرج...
مريم: مي گن اونايي كه توي آبان دنيا مي آن دلشون سست ونازكه، مث برگهاي زرد درختا كه به نسيم كوچك هُري از جا كنده وبا باد هم داستان مي شن. حكم اونا هم حكم دل مريمه اونم به يك صداي در تو سينه مي لرزه ومي خواد بپره بيرون.
قدرت: خدا حاجت خانم جون ومرشد رحيم كه چند ساله نذر بچه دار شدن و داشتن داد، حالا مرشد رحيم پدر شده بود وخانم جون مادر منم برادر ... برادر ( بچه ها در گوشه مي ايستند وبه آسمان نگاه ميكنند)
دختر: داداش چرا ستاره ها سفيدن.
قدرت: چون شب سياهه... سياهي شبه كه ستاره ها روشن نشون مي ده
پسر: خانم جون مي گه هر كي تو آسمون يه ستاره داره.
دختر: يعني منم ستاره دارم؟
مريم: ستاره ام ، ميان سنگلاخهاي سردو ساكت سالي سر سام گرفته- ميان هزار توي هرزگي نافرجام در تلاطمي تب زده وتنها بر آسمان تفديده كدام شب التجا مي برد، ستاره ام بر آستان اين آسمان آبستن بر كجاوه كدام كهكشان چمبر نشسته هاي مي زند- ستاره ام... ستاره ام كجاست؟
مريم: نميدونم چند تا نامه شده شايد هزارمين نامه است كه برات مي نويسم واز جواب خبري نيست.
آخه بي وفا، با خودت نمي گي يكي هست كه چشاش پاي در سفيد شده ومنتظر اومدنت مونده يه خبري يه حرفي ، نبايد بگي كجايي، نمي گي مريم هم آدمه، بس كه چش به راهت موندم واشك ريختم ديگه اشكام خشكيده- مي دونم كه هستي ، يه حسي تو دلم مي گه زنده اي – چرا جواب نامه ها مو نمي دي دلم واست تنگ شده واسه نامه هات، برات مي نوسيم، برام بنويس، مريم قشنگم، چه خبر، هنوزم پاي حوض خونه واسه ماهي ها خورده نون مي ريزي- آره آرش من تو هم هر وقت تشنه شدي و خواستي آب بخوري وقتي ياد امام حسين قربونش برم مي كني ، يه يادي هم از مريم هميشه منتظر بكن ، همين واسه من كافيه
قدرت: حالا ديگه بچه ها بزرگ شدن قدرت ميدون نقالي رو ميگردونه ونقلش نقل جمعه شب تو ميدونگاه شده، آرش هم ديگه واسه خودش كار مي كنه، پا چالدار نانوايي محله ومريم... مرشد رحيم نقال هم يه روز از روزهاي هفته توي ميدونگاهي محل وسط نقل عاشورا چشاش رفت ودستش از دنيا كوتاه شد. ديگه سايه مرشد رحيم رو سرمون نيست ، اما هميشه يه دنيا خاطره قشنگ از يه پيرمرد مهربون كه ريشاي سفيد شو با حنا خزاب مي بست تو ذهن هممون زنده است.
مريم: اولين بار كه ديدمت بارون تندي مي باريد، البته قبل از اون خيلي ديده بودمت اما اينبار با همه دفعات فرق مي كرد؛ يه برقي تو نگاهت بود كه كورم كرد، هول شده بودي نمي تونستي حرف بزني، زير بارون خيس شدي ومي لرزيدي، اما لرزيدنت از سرما نبود از حرفي بود كه مي خواستي بگي و نمي تونستي تا بلاخره بهم گفتي ، فكر مي كنم عاشقت شدم، خندم گرفت بغض كردم، نمي دونستم بخندم يا گريه كنم، مي خواستم محكم بزنم توي گوشت ... بهت بگم منم فكر مي كنم عاشقتم.
( صداي رعدو برق و ريزش باران شديد، بچه ها با چتر در دست دو سوي صحنه ديده مي شوند چترهايشان را با هم عوض مي كنند)
دختر: داره بارون مي آد زير بارون خيس مي شي.
پسر: تو بارون دوست داري؟
دختر: آره چون باره كه مي باره زمين شسته ميشه، درختا آب مي خورن وگلها خوشگل مي شن
قدرت: يه روز باروني ... يه زمين شسته شده، يه بعد از ظهر بهاري- يه آسمون غمباد گرفته يه آرش دوماد شده، يه عروس
( صداي رگبار باران به رگبار مسلسل تبديل مي شود)
آرش: بوي آتيش ، بوي درد ، بوي خون، تو سرم بوي باروته
( بچه ها تصوير نقاشي روي پرده را كامل تر مي كنند)
مريم: هنوز 2 هفته از ازداجمون نگذشته بود كه جنگ شروع شد.
قدرت: آرش چنان از جبهه جنگ حرف مي زد كه مارو هم هوايي كرد تا بريم جبهه.
مريم: اوايل جنگ بود كه مث مرغ پر كنده شده بودي ، آروم وقرار نداشتي ، دلت هم نمي اومد بهم بگي هيچ وقت يادم نمي ره روزي كه بهت گفتم اگه مي خواي بري من جلوت و نمي گيرم، دوست داري برو انگار دنيارو بهت داده بودن مي خواستي بال در بياري ، قدرت رو هم تشويق مي كردي كه بيا با هم بريم ، تا اينكه اون روز رفتين
آرش: پوتين هام ، پوتين هام كجاست؟ پوتينهام
صداي دكتر : ديگه نيازي به اونا نداري ؟ الان 2 ساله جنگ تموم شده
آرش: پوتينهامُ جا گذاشتم... بايد برم
صداي دكتر: مي ري عزيزم، اصلاً با هم مي ريم ، هر كجا كه تو دوست داشته باش ، مي ريم پيرانشهر ، گيلانغرب، دهلران، ، خرمشهر ، نقده ، خوبه مي ريم نقده
قدرت( با ماشيني خيال علامت مي دهد) نقده ... نقده...آقا نوكرتيم مارو تا نقده برسون، عيبي نداره پشت رو بوفه مي شينيم ... انشاءالله از شرمندگي ات در مي آم يكي از شبهاي عمليات بود چه شب عجيبي ، تاريكي سايه سياهشو انداخته بود رويه آسمون ( در نقش فرمانده) بچه ها جايگزين بشن مي خواهيم بريم بالا ، آرش شيار راست قدرت شيار چپ يه راست مي رين بالا آخرين بازرسي با شماست ، بي سيمها رو بردارين بالاي تپه روي خط الرأس مطل نكنين آرش بي سيمها رو 2 به 7 چفت كن اگه شيارها تميز بود پيچ كنين 2 به هفت به هم دست مي ديم علي علي.
( بچه ها قايم باشك بازي مي كنند، دختر چشم مي گزارد تا 20 مي شمارد وبه دنبال آنها مي گردد)
صداي سوت ودر پي اش انفجار ، آرش فرياد مي كشد، سرم ، تو سرم سرب داغ ريختن چشام ، چشام جايي رو نمي بينه ، ( راه مي فتد)
قدرت: نبود ، توي شيار نبود ، ميون جنازه هايي كه افتاده بودن ، چند بار گشتم، هيچ اثري از آرش نبود ... تنها چيزي كه ازش پيداشد.
مريم: فقط يك پلاك حاج آقا، تنها چيزي كه ازش پيدا شده، (مكث) يعني چي حاج آقا مفقود الاثر كه نشد جواب به من بگين شوهر من كجاست، زنده است يا نه( مكث) اگه از شما نپرسم از كي بپرسم.
( دختر بچه باز مي گردد ترسيده وگريه ميكند دنبال وآنها را صدا مي زند)
صداي دكتر: كم كمداره حالت بهتر مي شه
آرش: چشام داره مي سوزه ... دارم مي سوزم ... دارم ميسوزم
قدرت: بچه ها ميگفتن سوخته پودر شده
مريم: حاج آقا يكي از دوستاش مي گفت شب عمليات ديدتش كه داشته مث خواب نما شده ها راه مي رفته وبا صداي بلند قرآن مي خونده
قدرت: سال اول گفتيم شايد شهيد شده
مريم: يه چيزي تو دلم مي گه زنده است، هر كس وهر چيزي به آدم دروغ بگه دلش دروغ نمي گه.
آرش: من مردم
قدرت: سال بعد گفتن اسمشو ميون اسرا ديديم.
مريم: يه تشابه اسمي بوده يه آرش خاكسار ديگه... با خانواده اش صحبت كردم اونا هم تأييد كردن كه پسر اوناست كه اسير بوده.
قدرت: يه عده ايي گفتن ديدنش توي يكي از شهرهاي شمال با چند تا زن بوده
مريم: اين وصله ها به اون نمي چسبه
آرش: بوي آتيش ، بوي مرگ، بوي دود ، توي سرم بوي باروته.
دكتر: مي توني حرف بزني ( آرش دوباره سر تكان مي دهد)
دكتر: مي توني بهمون كمك كني ؟... يادت مي آد كي هستي
آرش: تا آخرش همين وضعه
دكتر: چي همين وضعه
آرش: چشام: ... ديگه نمي تونم ببينم؟
دكتر: بايد بهش عادت كني
آرش: ... بايد عادت كنم
دكتر: چيزي يادت اومد
آرش: آره
دكتر: پس به ما مي گي كي هستي، اسمت چيه؟
آرش:36- اسمم اينه 36
قدرت: تا اينكه يه روزي توي يكي از بيمارستانهاي شهر ديدمش، اون توي همين شهر كنار خودمون بود وما لب مرز دنبالش مي گشتيم صورتش سوخته بود حق داشتن كه نتونستن تشخيص بدن كيه؟ هيچي يادش نمي اومد، موجي شده بود هر از گاهي داد مي كشيد وگريه ميكرد، انگار پاهامو ميخ كرده بودن وبغض راه نفسم رو بسته بود ، دلم داشت از تو سينه ام كنده مي شد. اون آرش بود مطمئن بودم خودش بود، مي خواستم داد بكشم وبه همه بگم كه اون زنده است، همه ببينيدش اون آرشه. آرش زنده ، كه اينطور غريب يه گوشه ايي افتاده، اما يهو ته دلم خالي شد آرش زنده- آرش مرده. يه مرده كه فقط از زنده بودن داد مي كشيد وگريه مي كرد با صورت سوخته وچشايي كه ديگه نمي تونه بيبنه .
مريم: اي كاش اونايي كه قدر خاطره هاي شيرين زندگي شونُ نمي دونن اينو بفهمن كه ما با خاطره هامون سر گرميم... هميشه منتظريم تا خاطره هامون يا شكل بگيره يا اينكه تكرار بشه. انسان به انتظار زنده است.
قدرت: پاهام توان نداشت. نمي دونم بايد جلو برم يا نه ، نمي دونم بهش بگم كه من پيداش كردم يا نه ، اگه مريم بفهمه چي؟
مريم: ( رو به قدرت) داداش چي مي گي. داري با خودت حرف مي زني؟
قدرت: ( به خودش مي آد) ها... چي ... نه مهم نيست؟
مريم: اتفاقي افتاده؟!!!
قدرت: اتفاق ... نه چي اتفاقي
مريم: مدتي كه حواست سر جاش نيست.
قدرت: حواسم... حواسم سر جاش نيست...
( به مريم) اگه بفهمي كه آرش ... ( حرفش را مي خورد) چطور بگم .
مريم: چي رو چطور بگي... از آرش خبر داري
قدرت: آره... يعني نه فقط پرسيدم، اگه بفهمي كه آرش زنده است چي؟
مريم: مگه قراره زنده نباشه.
قدرت: ( بر سرآرش مي ايستد) آرش... من ، قدرتم؛ منو يادت مي آد
آرش: قدرت؟ ...( سرش را تكان مي دهد)
قدرت: قدرت، زير چارسوق تو محل ، معركه مرشد رحيم، دخترش مريم... چيزي يادت نمي آد. ما چند ساله كه داريم دنبالت مي گرديم... همه جا ... با توام آرش
آرش: آرش... من آرش نيستم ، سي وشش ام... ( موسيقي)
قدرت: تو آرشي، آرش خاكسار
آرش: بايد برم... بايد برگردم
قدرت: آره بر مي گرديم ، بر ميگردي خونه پيش مريم. توي اون خونه قديمي، دوباره كنار حوض مي شينيم وگپ مي زنيم
آرش: من بايد برم ... پوتينام كجاست؟ پوتينام و جا گذاشتم.
قدرت: ديگه نيازي به پوتين نداريم ، اينجا همه راهها آسفالته، پوتين ماله خاكريز بود ، مال سنگلاخهاي نقده ، مال تپه هاي پيرانشهر، حالا شيار چپ وراست و مي شه با يه كفش راحتي راه رفت.
آرش: پوتينهام ( فرياد مي كشد) پوتينهام و جا گذاشتم
قدرت: تمام روز و راه رفتم وبا خودم حرف زدم، اون حاضر نبود قبول كنه كه آرشه، فقط به رفتن فكر مي كرد، نه برگشتن پيش ما ، رفتن ورسيدن به خودش
صداي دكتر : شما تونستين تشخيص بدين كيه
قدرت: با من هستين بله چي فرمودين
دكتر: گفتم اين بيمار همون گم شده شماست
قدرت: مي شه بگين حالش چطوره.
دكتر : رو به بهبوده
قدرت: چطور پيدا شد، چرا اينطور...
دكتر: اين يه نظريه است، فكر كنم چند ساعت قبل از اينكه خمپاره بيافته كنارش دچار موج گرفتگي شده، با همون حال راه مي رفته وچند كيلومتر پياده راه و بدون مقصر مشخصي راه مي ره كه اين اتفاق واسش مي افته وصورت وچشماش و از دست ميده.
قدرت: ( با خودش) صورت وچشماشو از دست داده
مريم: كي ... كي صورتشو از دست داده
قدرت: يه مرديه ، مي گه از آرش خبر داره- يه مدتي توي بيمارستان هم اتاقي اش بوده- حتي شب عمليات توي شيار كنارش بوده.
مريم: كي ديديش؟
قدرت: چند روزي مي شه... كم كم با هم دوست شديم
مريم: منو ببر پيشش... همين فردا
قدرت: نمي دونم قبول كنه يا نه
( بچه ها تصوير نقاشي روي پرده را كامل مي كنند) ( آرش و مريم كنار هم نشسته اند ، آرش عينك آفتابي بر صورت زده وعصايي سفيد رنگ در دست دارد)
مريم: شما پا هاتون اذيت نمي شه اينطوري بدون كفش
آرش : نه
مريم: گفتين از آرش خبر دارين
آرش: شب عمليات يه خمپاره كنارش تركيت، انگار صدايي شنيد –كسي صداش كرد، يه صداي عجيب، خم شد ، پوتينهاشو در آورد وشروع كرد به راه رفتن ، ساعتها دنبال اون صدا گشت.
مريم: شما صداتون خيلي آشناست، ما قبلاً همديگرو ديديم
آرش: فكر نمي كنم...
مريم: گفتين خيلي وقته كه آرشو مي شناسين
آرش: مدت زيادي نيست
مريم: آخرين باري كه ديدينش كي بود
آرش: خيلي وقت پيش. توي برهوت سرگردون بود ، دنبال يه چيزي مي گشت
مريم: دنبال چي
آرش: فكر مي كنم پوتينهاش، مي گفت بدون اونا نمي تونم راه برم، به پوتينهاش عادت كرده توي شيار راست وچپ هم نمي تونست با كفش معمولي راه بره ، اون روي زمين آسفالت راحت نيست مي خواست بره روي تپه ، روي گوه، بايد از سنگلاخها رد مي شد. اون مسافره
مريم: چطوري مي تونم پيداش كنم
آرش: چرا؟
مريم: تا منم باهاش همسفر بشم
آرش: منتظرش باش... انتظار آدمو لايق سفر مي كنه
مريم: گفتين دنبال پوتينهاش مي گشت
آرش: آره
مريم: چرا؟
آرش: اون پوتينها جزء هويتشه، اون دنبال هويتش مي گرده
مريم: شما چطور... شما هم دنبال هويتتون مي گردين
آرش: نمي دونم ... شايد ... حالا اگه اجازه بدين من بايد برم ...( از جا بلند مي شود وراه مي افتد)
مريم: حتي اگه صداش هم عوض شده بود ، باز هم مطمئن بودم كه خودشه... آرش
قدرت: آي جماعت ، اين نقل ، نقل امروز ما بود- نقل پوتينهاي آرش وانتظار مريم.
صداي دكتر: امروز ترخيص شد، وقتي كه داشت مي رفت ازم حلاليت طلبيد بهم گفت:
( بچه ها با دو پوتين كه بسيار بزرگ تر از پايشان است در ميان صحنه به دنبال يكديگر ميدوند - چند بار زمين مي خورند ، مي خندند، گريه ميكنند، پوتينها براي پايشان بزرگ است)
سيد امير رستگار
مهر 1385
